Εργασία της Αρχαιολόγου Εύας Τέγου
January 3, 2009
Τα τελευταία χρόνια, οι εκκλησιαστικές τελετές των χωριανών γίνονται στην εκκλησία των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης που ανηγέρθη δίπλα στην παμπάλαιη εκκλησία του Αη Γιώργη, με τη βοήθεια όλων των χωριανών και τον αγώνα του αειμνήστου Παππά Γιώργη Κουτάντου.
Η νεότερη εκκλησία της Αξού, του Αγίου Αθανασίου Πατελάρου, του Αξικού, εγκαινιάσθηκε πρόσφατα, στις 21 Αυγούστου 2008, από τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεόδωρο, σε μία επίσημη τελετή με την παρουσία της ηγεσίας της Εκκλησίας της Κρήτης, πολλών κληρικών, εκπροσώπων της πολιτικής και κοινωνικής ζωής της Κρήτης, όλων των Αξικών και πλήθους κόσμου απ’ όλη την περιοχή.
Ο Αγιος Αθανάσιος Πατελάρος γεννήθηκε στην Αξό το 1590. Γιός του δικηγόρου Γεωργίου Πατελάρου , σπούδασε αρχαία Ελληνικά, Φιλοσοφία, Θεολογία, Λατινικά και Ιταλικά.
Μετά το θάνατο του πατέρα του, ο Αθανάσιος (κατά κόσμο Αλέξιος) Πατελάρος έγινε μοναχός και μετονομάζεται σε Ανανία. Αργότερα μεταβαίνει στο Αγιο Ορος και μετά επισκέπτεται τις ιερές μονές της Παλαιστίνης. Επιστρέφοντας εγκαθίσταται στη Θεσσαλονίκη όπου χειροτονείται ιερέας, μετονομάζεται σε Αθανάσιο και αναλαμβάνει ιεραποστολή στη Μολδοβλαχία.
Κατά το έτος 1620 αναδεικνύεται Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης και το 1634 εκλέγεται οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Αναγκάσθηκε σε παραίτηση και επανεκλογή τρεις φορές. Εξουθενωμένος από τους συνεχείς διωγμούς, εξορίες και συκοφαντίες κατέφυγε στη Ιερά Μονή Αγ. Νικολάου Calatsa της Μολδαβίας. Το 1653 μετέβη στη Μόσχα και το 1654 επέστρεψε στη Μολδαβία, ησθένησε και παρέμεινε για ανάρρωση στην ιερά μονή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρα Loubni της σημερινής Ουκρανίας.
Από τις συνεχείς μετακινήσεις και ταλαιπωρίες είχε καταβληθεί το σώμα του και την 5η Απριλίου 1654 εκοιμήθη σε ηλικία 64 ετών.
Το σκήνωμα του ετάφη καθήμενον επί θρόνου εντός του Καθολικού της Μονής κάτω από τον Αμβωνα. Οκτώ χρόνια μετά, το 1662, που ανοίχτηκε ο τάφος του, το σκήνωμα του βρέθηκε άφθαρτον.
Εκτοτε το σκήνωμα του Αγίου Αθανασίου φυλάσσεται εντός του ναού της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος.
Την 1η Φεβρουαρίου 1662, η Ρωσική εκκλησία ανεγνώρισε επίσημα την Αγιότητα του Αγίου Αθανασίου Πατελάρου, του Αξικού, και όρισε την 2α Μαϊου κάθε έτους ως ημέρα εορτής της μνήμης του.
Η Μονή της Μεταμορφώσεως Loubni μετά την Οκτωβριανή επανάσταση (1917) μετετράπη σε φυλακή και αργότερα στρατόπεδο (1937) και καταστράφηκε.
Το σκήνωμα του Αγίου Αθανασίου διασώθηκε και το 1990 απεδόθη στην εκκλησία. Εκτοτε φυλάσσεται καθήμενον και με αρχιερατικά άμφια μέσα σε μεγάλη υάλινη θήκη στο μεγαλοπρεπή ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στο Χάρκοβο.
Στις 21 Αυγούστου 1993, η Αξός ως γενέτειρα του Αγίου Αθανασίου υπεδέχθη μικρό τεμάχιο του ιερού λειψάνου του το οποίο έφερε από το Χάρκοβο ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος (τότε επίσκοπος Κυρήνης). Από τότε η μνήμη του Αγίου Αθανασίου Πατελάρου εορτάζεται την 21η Αυγούστου κάθε έτους.
Το 1995, ολιγομελής αντιπροσωπεία της εκκλησίας με επικεφαλής τον Μητροπολίτη (τότε ηγούμενο της Ιεράς Μονής Ατάλης-Μπαλί) κ.κ. Ανθιμο, και τους Αξικούς : Παππά Γιώργη Κουτάντο, Παππά Μιχάλη Καμαρίτη, Στέλιο Κ. Κουτάντο (Πρόεδρο κοινότητας Αξού), Γιάννη Β. Δαφέρμο και Γιάννη Δ. Παπαδάκη (πρόεδρο Πολιτιστικού Συλλόγου Αξού) επισκέφθηκε την Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Loubni και την πόλη του Χάρκοβο.
Ο Μητροπολίτης Χαρκόβου κ.κ. Νικόδημος, παρέδωσε στην αντιπροσωπεία , μικρό τεμάχιο του ιερού λειψάνου και αρχιερατική στολή του Αγίου, τα οποία μεταφέρθηκαν στην γενέτειρα του και φυλάσσονται από 21 Αυγούστου 2008 στον ομώνυμο Ναό του Αγίου στην Αξο.
Ο θεμέλιος λίθος του Ναού τέθηκε την 21η Αυγούστου 2008 και οι εργασίες ανεγέρσεως του άρχισαν τον Μάρτιο του 2003.
Με τις συγκλονιστικές προσπάθειες και τη βοήθεια όλων των Αξικών και την καθοδήγηση του χωριανού μας Παππά Δαυϊδ Μιγαδάκη, ο Ναός του Αγίου Αθανασίου αποπερατώθηκε και εγκαινιάστηκε στις 21 Αυγούστου 2008.